Ẩm thực Nhật Bản

 

Chuẩn bị sushi cho những ngày ẩm thực Nhật Bản tại khách sạn Nikko. Ảnh: PV

Nếu dùng từ ẩm thực, thì có lẽ không gì hợp hơn là dành cho những món ăn của Nhật Bản. Với người Nhật, những sushi, mì soba... đều được nâng lên thành nghệ thuật. Những món ăn có "một chút của rừng, một chút của đất, một chút của biển" như cô bé Tốt Tô Chan đã nói trong cuốn truyện nổi tiếng "Tốt Tô Chan, cô bé ngồi bên cửa sổ" ấy "buộc" người ta không thể chỉ thưởng thức bằng vị giác, mà bằng cả thị giác, xúc giác...

Sushi vốn là được coi là món "quốc hồn" của Nhật Bản, nên không thể vắng bóng trong những ngày ẩm thực Nhật. Những miếng sushi nhỏ xinh, gồm cơm nấu bằng gạo Nhật, trộn với 1 chút dấm Nhật, rồi nắm "chim chim" lại; phía trên, có thể phủ "một chút của biển". Nếu là cá hồi thì mang một màu đỏ gạch đẹp mắt. Nếu là cá ngừ thì mang một màu tím đỏ dịu dàng. Nếu là tôm thì au đỏ tươi tắn với những vằn ngang đầy quyến rũ. Và nếu là mực thì trắng trong một cảm giác thanh thoát. Những "sắc màu" ấy được đặt trên chiếc đĩa làm bằng gỗ rất đặc trưng của nước Nhật, trông vừa giông giống chiếc ghế con của Việt Nam, nhưng lại cũng hơi hướng những chiếc guốc gỗ mà những cô gesha vẫn hay đi với những bước thật ngắn, thật duyên dáng... Món ẩm thực này, bởi thế trông đẹp như những khuông nhạc, khiến người ta không thể không dừng chân. Dừng chân để nhón về đĩa, dừng chân để được những đầu bếp ân cần lấy cho chút mù tạt xanh và chút xì dầu đặc. Khuấy đều lên, nhấp thật nhẹ miếng sushi vào bát nước chấm, khẽ đưa vào miệng, để thấy sự tan chảy của một chút rừng trong những hạt gạo mẩy căng, một chút biển trong vị béo ngậy của cá, vị giòn của mực, vị ngọt của tôm... Và cảm nhận đây không chỉ là thưởng thức một món ăn, mà đang "cảm" một nét văn hóa ẩm thực đã được đúc rút bao năm nay của những người Nhật Bản vốn luôn biết yêu những gì mình có...

Không thể bỏ qua sushi, nhưng với mì lạnh soba thì càng dễ bị mê hoặc. Mê hoặc bởi sự tinh tế trong những gia vị của món ăn, mê hoặc bởi sự độc đáo của món ăn được tượng trưng cho sự may mắn. Người Nhật Bản có phong tục ăn mỳ soba vào ngày cuối cùng trong năm để tiễn năm cũ, đón một năm mới may mắn và sức khỏe. Sợi mỳ soba dài và dai còn biểu tượng cho sự trường thọ của con người, cho nên mỳ soba cũng được coi là biểu tượng cho sự may mắn.

Với mì soba lạnh của Nikko, những vắt mì trà xanh với màu xanh rất đặc trưng được luộc lên, giữ lạnh và đặt trong một chiếc thuyền bằng tre, cũng là một "dụng cụ" đặc trưng của ẩm thực Nhật. Dùng một đôi đũa tre vẫn còn nguyên mấu tre, trông thật thanh thoát với đầu đũa vót nhọn, gắp một cuộn mì dài tưởng như bất tận ấy vào chiếc bát sơn mài đỏ. Dùng chiếc kẹp nhỏ nhúm một nhúm hành xanh thái li ti, một nhúm trứng tráng mỏng tang thái chỉ, một nhúm nấm hương thái sợi và một nhúm rong biển. Nhớ thêm một chút mù tạt xanh nhé. Tất cả những "nguyên liệu ấy" được rưới lên thứ nước chấm ngọt mặn được pha từ xì dầu và một vài gia vị "bí mật", được giữ lạnh trong khay đá. Trộn đều bát mì, và bắt đầu thưởng thức những sợi mì dai, thơm dịu và mát lạnh, chút thơm của hành, của nấm hương, chút bùi của rong biển, trứng tráng... cảm giác mát lạnh của bát mì thật sự khiến người ăn thấy sảng khoái và tỉnh táo.

Thưởng thức sushi, mì lạnh soba, rồi có lẽ cũng không thể bỏ qua các món chiên giòn tempura (rau củ, tôm... tẩm bột chiên) nổi tiếng của Nhật, món trứng hấp lạnh đẹp như một món chè rau câu, món súp ngao, rong biển và hành... rất đặc trưng của Nhật Bản... Những món ăn, là sự kết hợp và hòa quyện, là sự gắn bó và bổ sung cho nhau, để mang tới một hình ảnh vẹn nguyên về một nước Nhật kiên cường, dũng cảm, luôn sẵn sàng đối đầu với thiên tai và vượt qua; nhưng đồng thời cũng dịu dàng như một tà áo Kimono, như một vở kịch Nô, và như những món ẩm thực đã đưa Nhật lên tầm cao trong ẩm thực thế giới...